Quy trình, thủ tục và điều kiện thành lập công ty tài chính

Điều kiện thành lập công ty tài chính luôn là vấn đề nhận được sự quan tâm đặc biệt từ các cá nhân và doanh nghiệp. Đây là loại hình tổ chức tín dụng phi ngân hàng, đóng vai trò quan trọng trong việc điều tiết dòng tiền và thúc đẩy sự phát triển kinh tế. Tuy nhiên, để thành lập công ty tài chính, doanh nghiệp cần đáp ứng những yêu cầu nghiêm ngặt về vốn pháp định và điều kiện kinh doanh theo quy định pháp luật.

Trong bài viết này, W2O sẽ cung cấp thông tin chi tiết về thủ tục, trình tự cũng như các điều kiện cần thiết để mở công ty tài chính, giúp bạn chuẩn bị tốt nhất trước khi khởi nghiệp trong lĩnh vực này.

Cơ sở pháp lý thành lập điều kiện thành lập công ty tài chính

• Hiệp định WTO và CPTPP.
• Luật Doanh nghiệp năm 2020.
• Luật Đầu tư năm 2020.
• Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010 (đã được sửa đổi, bổ sung năm 2017).
• Thông tư số 30/2015/TT-NHNN, sửa đổi bởi Thông tư số 15/2016/TT-NHNN.
• Thông tư số 05/2023/TT-NHNN và Thông tư số 01/2019/TT-NHNN.
• Thông tư số 04/2010/TT-NHNN về việc sáp nhập, hợp nhất, mua lại tổ chức tín dụng (sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 36/2015/TT-NHNN).

Công ty tài chính là gì?

Trong lĩnh vực kinh tế học tài chính, tổ chức tài chính, hay còn gọi là định chế tài chính, là các đơn vị cung cấp dịch vụ tài chính cho khách hàng hoặc thành viên của mình. Một trong những vai trò chính của các tổ chức này là làm trung gian tài chính, kết nối nguồn vốn và nhu cầu sử dụng vốn.

Công ty tài chính là một dạng tổ chức tín dụng phi ngân hàng, hoạt động theo quy định của pháp luật. Theo Khoản 4, Điều 4 của Luật Các Tổ Chức Tín Dụng năm 2010 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), tổ chức tín dụng phi ngân hàng là tổ chức thực hiện một hoặc một số hoạt động ngân hàng nhưng không được phép nhận tiền gửi cá nhân hay cung cấp dịch vụ thanh toán qua tài khoản. Các tổ chức này bao gồm công ty tài chính, công ty cho thuê tài chính, và các tổ chức khác.

Công ty tài chính hoạt động dưới sự cấp phép và giám sát của Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam. Đây là loại hình doanh nghiệp tập trung cung cấp các dịch vụ như vay vốn, cho vay trả góp, và hỗ trợ tài chính, đáp ứng nhu cầu dòng tiền của cá nhân, doanh nghiệp mà không tham gia trực tiếp vào các dịch vụ nhận gửi tiền hoặc thanh toán thông thường.

Nhờ vai trò quan trọng này, công ty tài chính không chỉ hỗ trợ phát triển kinh tế mà còn góp phần thúc đẩy sự lưu thông dòng vốn trong thị trường.

Điều kiện thành lập công ty tài chính tiếp cận thị trường cho nhà đầu tư nước ngoài

Theo cam kết WTO

Theo các cam kết của Việt Nam trong WTO, nhà đầu tư nước ngoài được phép tham gia vào thị trường tài chính Việt Nam với nhiều phân ngành, bao gồm:

• Bảo hiểm và các dịch vụ liên quan: Bảo hiểm gốc, tái bảo hiểm, môi giới, tư vấn bảo hiểm và các dịch vụ hỗ trợ khác. Từ ngày 01/01/2008, các hạn chế về kinh doanh bảo hiểm bắt buộc đã được bãi bỏ, cho phép doanh nghiệp 100% vốn nước ngoài tham gia.
• Ngân hàng và các dịch vụ tài chính khác: Nhà đầu tư có thể thành lập văn phòng đại diện, chi nhánh, liên doanh hoặc công ty 100% vốn nước ngoài. Tuy nhiên, tỷ lệ góp vốn của nhà đầu tư nước ngoài tại ngân hàng liên doanh không vượt quá 50%, và tổng sở hữu cổ phần tại ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam không vượt quá 30%, trừ khi có quy định đặc biệt.
• Chứng khoán: Việt Nam không đặt hạn chế tiếp cận thị trường trong lĩnh vực này, trừ một số điều kiện vốn và hình thức hoạt động.

Theo CPTPP

Theo CPTPP, Việt Nam không hạn chế nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường tài chính nhưng có bảo lưu một số biện pháp không tương thích, áp dụng chung cho tất cả các nhà đầu tư. Những nhà đầu tư nước ngoài phải tuân thủ các quy định hiện hành, bao gồm cả các quy định riêng biệt đối với tổ chức tài chính nước ngoài.

Điều kiện thành lập công ty tài chính theo quy định cụ thể 

Điều kiện hoạt động của công ty tài chính

Công ty tài chính bao thanh toán

Điều kiện:

• Đáp ứng những yêu cầu chung theo quy định pháp luật.

• Dư nợ bao thanh toán chiếm ít nhất 70% tổng dư nợ cấp tín dụng (hoặc theo tỷ lệ do Ngân hàng Nhà nước quy định).

Hoạt động được phép:

• Nhận tiền gửi từ tổ chức.
• Chiết khấu và tái chiết khấu các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá.
• Phát hành các chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu, tín phiếu và trái phiếu để huy động vốn.
• Vay vốn từ tổ chức tài chính, tín dụng trong và ngoài nước, hoặc Ngân hàng Nhà nước qua tái cấp vốn.
• Bao thanh toán và các hoạt động tài chính khác khi đủ điều kiện.

Hoạt động bị hạn chế:

• Bảo lãnh, mua bán trái phiếu doanh nghiệp.
• Nhận vốn ủy thác đầu tư dự án kinh doanh.
• Ủy thác nguồn vốn cho những tổ chức tín dụng khác.

Công ty tài chính tín dụng tiêu dùng

Điều kiện:

• Tuân thủ quy định về cho vay hoặc phát hành thẻ tín dụng tại các mục liên quan.
• Dư nợ tín dụng tiêu dùng chiếm ít nhất 70% tổng dư nợ tín dụng (hoặc theo tỷ lệ do Ngân hàng Nhà nước quy định).

• Hoạt động được phép: Tương tự công ty bao thanh toán, bao gồm cho vay trả góp, tiêu dùng và phát hành thẻ tín dụng.
• Hoạt động bị hạn chế: Giống như công ty bao thanh toán.

Cả hai loại hình công ty phải tuân thủ nghiêm ngặt quy định để thực hiện các hoạt động tài chính được phép và hạn chế những hoạt động bị cấm.

Xem thêm: Tuân thủ điều kiện thành lập công ty môi giới bảo hiểm

Quy trình đăng ký kinh doanh đầu tư tài chính

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ đăng ký

Hồ sơ đăng ký kinh doanh đầu tư tài chính được lập theo quy định pháp luật và bao gồm:

• • Hồ sơ đề nghị đăng ký kinh doanh theo mẫu.
  • Dự thảo điều lệ công ty và biên bản quyết định thành lập công ty, nêu rõ phương thức hoạt động, địa bàn kinh doanh, và kế hoạch cụ thể cho 3 năm đầu.
  • Danh sách thành viên sáng lập kèm lý lịch, văn bằng, chứng chỉ chuyên môn của thành viên Hội đồng quản trị, Ban kiểm soát và Giám đốc.
  • Giấy tờ chứng thực cổ đông hoặc thành viên góp vốn: căn cước công dân hoặc hộ chiếu còn hiệu lực.
  • Phương án góp vốn điều lệ và danh sách cam kết mức vốn góp.
  • Tài liệu tài chính của cổ đông lớn, bao gồm quyết định thành lập, điều lệ hiện hành, xác nhận vốn điều lệ, báo cáo tài chính và hoạt động 3 năm gần nhất.

Bước 2: Nộp hồ sơ

Hồ sơ được nộp tại Phòng Đăng ký Kinh doanh thuộc Sở KH&ĐT của tỉnh/thành phố. Thời gian xử lý hồ sơ này từ 3-5 ngày làm việc.

Bước 3: Nhận giấy phép

Doanh nghiệp nhận kết quả sau 3-5 ngày làm việc nếu hồ sơ đầy đủ và chính xác. Trường hợp cần bổ sung, Sở sẽ thông báo để doanh nghiệp chỉnh sửa.

Lưu ý quan trọng: Thông tư 05/2023/TT-NHNN đã sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Thông tư 30/2015/TT-NHNN liên quan đến hồ sơ, thủ tục cấp phép, quy định về cổ đông sáng lập và phương thức gửi Điều lệ đến Ngân hàng Nhà nước.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã nắm rõ những điều kiện thành lập công ty tài chính cùng các thủ tục và yêu cầu cần thiết. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng không chỉ giúp doanh nghiệp dễ dàng đáp ứng các quy định pháp luật mà còn tạo nền tảng vững chắc để hoạt động hiệu quả trong lĩnh vực tài chính đầy cạnh tranh. W2O hân hạnh đồng hành cùng bạn trên hành trình xây dựng doanh nghiệp thành công!